Vanaf 2026 wordt het voor veel bedrijven in Nederland verplicht: een Gebouw Automatiserings- en Controlesysteem (GACS). Maar wat is dat eigenlijk precies? En waarom zou je er nú al mee aan de slag gaan?
Wat is een GACS?
GACS staat voor Gebouw Automatiserings- en Controlesysteem. Het is een systeem dat automatisch stuurt op het energiegebruik in je gebouw of bedrijf. Denk aan verlichting, verwarming, koeling, ventilatie en andere installaties die energie verbruiken.
Een GACS ‘kijkt’ naar:
- hoeveel energie er wordt verbruikt,
- wanneer dat gebeurt,
- en hoe dat slimmer of efficiënter kan.
Op basis van die gegevens stuurt het systeem automatisch apparaten aan. Bijvoorbeeld door een warmtepomp eerder aan te zetten als de stroom goedkoop is, of door de ventilatie zachter te laten draaien als er niemand in de ruimte is.
Waarom heb ik GACS nodig?
Er zijn meerdere redenen waarom een GACS niet alleen verplicht wordt, maar ook écht handig is voor je bedrijf:
- Wettelijke verplichting vanaf 2026
De Europese EPBD-richtlijn (Energy Performance of Buildings Directive) bepaalt dat grotere gebouwen vanaf 2026 zo’n systeem moeten hebben. Dit geldt ook voor veel agrarische en industriële panden. Daarmee vervalt op termijn de verplichting voor energielabel C, en komt er dus een nieuwe standaard voor slimme sturing.
- Lagere energiekosten
Door energiegebruik slim af te stemmen op bezetting, buitentemperatuur of stroomprijzen, kun je flink besparen. Je systeem werkt efficiënter en draait niet op volle toeren als dat niet nodig is.
- Minder verspilling, meer inzicht
Een GACS maakt zichtbaar waar je verbruik hoog is, en waar winst te behalen valt. Dat helpt je om keuzes te maken: bijvoorbeeld het vervangen van oude installaties, of het verplaatsen van verbruik naar goedkopere uren.
- Slimme voorbereiding op de toekomst
Met een GACS ben je klaar voor dynamische stroomprijzen, netcongestie en terugleverkosten. Je kunt makkelijker koppelen met zonne-energie, laadpalen of batterijen, en blijft flexibel in een steeds complexer energiesysteem.
GACS verplicht? Ja, maar ook waardevol
Hoewel de verplichting voor GACS vanaf 2026 veel bedrijven dwingt om in actie te komen, is het systeem meer dan alleen ‘iets wat moet’. Het helpt je écht om slimmer met energie om te gaan. Niet alleen duurzaam, maar ook winstgevend.
Wil je weten wat dit betekent voor jouw bedrijf of gebouw? Neem contact met ons op — we denken graag met je mee.
Zo voldoe je zo goedkoop mogelijk aan de GACS-verplichting
Vanaf 2026 worden veel bedrijven verplicht om een GACS (Gebouw Automatiserings- en Controlesysteem) te hebben. Gelukkig hoeft dat niet meteen te betekenen dat je duizenden euro’s kwijt bent aan dure systemen. Er zijn namelijk slimme manieren om wél te voldoen aan de eisen, zonder onnodig te investeren.
Een van de meest kostenefficiënte opties is om te kiezen voor een lichtgewicht GACS-oplossing, die je huidige installaties niet hoeft te vervangen maar wel kan aansturen. Denk bijvoorbeeld aan het koppelen van een bestaand klimaatsysteem of ventilatie aan een eenvoudige automatiseringsmodule.
Ook kun je besparen door de GACS slim te combineren met een Energie Management Systeem (EMS). Daarmee voldoe je niet alleen aan de verplichting, maar haal je er ook direct financieel voordeel uit: het EMS zorgt ervoor dat je energieverbruik wordt afgestemd op gunstige momenten, waardoor je stroom goedkoper inkoopt of minder hoeft terug te leveren.
Tot slot loont het om goed te kijken naar de subsidies of fiscale voordelen, zoals de EIA (Energie-investeringsaftrek), waarmee je een groot deel van de investering kunt terugkrijgen.
Tip: Zorg nu alvast voor handmatige monitoring van je installaties.
Noteer bijvoorbeeld wanneer je ventilatie, koeling of andere grote installaties draaien, en vergelijk dat met je stroomverbruik of energiekosten. Het hoeft nog niet automatisch te gebeuren: door bewust bij te houden hoe en wanneer je systemen draaien, voldoe je al deels aan de basisprincipes van GACS zoals monitoring en optimalisatie. Zo bereid je je goed voor op de verplichting, zonder meteen te hoeven investeren in dure software of systemen.
Waarom GACS en EMS goed samengaan
Een GACS zorgt ervoor dat de installaties in je gebouw automatisch reageren op bezetting, tijdstippen of temperatuur. Maar als je dat koppelt aan een Energie Management Systeem (EMS), haal je er nóg meer uit.
Met een EMS zie je namelijk precies wanneer stroom duur of goedkoop is, of wanneer je veel opwekt met je zonnepanelen. Koppel je dat aan een GACS, dan kun je installaties automatisch laten reageren op die informatie. Denk aan een koeling die iets eerder start omdat de stroom op dat moment goedkoop is, of een ventilatiesysteem dat tijdelijk wordt gepauzeerd wanneer teruglevering geld kost.
Zo voorkom je verspilling, maak je beter gebruik van je eigen opgewekte stroom en bespaar je automatisch op energiekosten — zonder dat je er zelf over hoeft na te denken. Samen vormen GACS en EMS een slimme basis voor efficiënter energiegebruik en voorbereiding op de toekomst.
